اخبار اقتصاد رفتاری | اقتصاد آفرین

انسان‌ها در طول زندگی خود، انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌های زیادی را انجام می‌دهند. برخی از آنها منطقی و معقول به نظر می‌رسند، در حالی که بعضی دیگر از آنها عجیب و غیرمنطقی می‌آیند. عوامل متعددی مثل اقتصاد، باورها، احساسات، فرهنگ و سایرها می‌توانند بر انتخابات و تصمیمات افراد تاثیرگذار باشند. اقتصاد رفتاری کمک می‌کند تا رفتارهای اقتصادی انسان بهتر درک شود و توانایی تحلیل و پیش‌بینی این تصمیمات را افزایش می‌دهد. اقتصاد رفتاری از موضوعات مهم و تخصصی اقتصادی است.

اقتصاد رفتاری به زبان ساده می‌خواهد چگونگی تصمیم‌گیری‌های افراد را بفهمد و اینکه عوامل مختلف چگونه می‌توانند این تصمیمات را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این شاخه از اقتصاد اهمیت و فواید زیادی دارد و می‌تواند باعث درک بهتر انتخاب‌ها و رفتارهای انسان شود.

اقتصاد رفتاری چیست؟

اقتصاد رفتاری یا فاینانس رفتاری (Behavioral Economics) از حوزه‌های علم اقتصاد می‌باشد که رفتارها، انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌های افراد و گروه‌ها را بررسی می‌کند و بر آن تمرکز دارد. این شاخه از اقتصاد به دنبال ارتقاء دقت و کارآیی مدل‌های اقتصادی می‌باشد و می‌تواند، منجر به اتخاذ تصمیمات اقتصادی و اجتماعی بهتر از جانب ما شود.

اقتصاد رفتاری عناصری از اقتصاد و روانشناسی را با هم ترکیب می‌کند تا بفهمد چگونه و چرا مردم به شیوه‌ای که در دنیای واقعی دارند، رفتار می‌کنند. این رویکرد با اقتصاد نئوکلاسیک تفاوت دارد؛ زیرا در اقتصاد رفتاری فرض می‌شود که ترجیحات افراد ممکن است متغیر و غیرقطعی باشند و تصمیمات آن‌ها نه تنها بر مبنای منافع شخصی و آگاهانه، بلکه با توجه به تاثیرات روانی و اجتماعی‌شان نیز شکل می‌گیرند.

این حوزه از اقتصاد از دهه ۱۹۸۰ میلادی شروع به گسترش یافت، اما سابقه‌ی طولانی دارد. به گفته‌ی تالر (استاد برجسته‌ی علوم رفتلری و اقتصاد)، برخی از ایده‌های اساسی این حوزه را می‌توان به اقتصاددان معروف اسکاتلندی قرن ۱۸، آدام اسمیت، نسبت داد. اسمیت معتقد بود که افراد اغلب به توانایی‌های خود بیش از حد اعتماد دارند، بیشتر از باخت می‌ترسند تا اینکه به برنده شدن علاقه داشته باشند و بیشتر به دنبال منافع کوتاه‌مدت تا بلندمدت هستند. این ایده‌ها (اعتماد بیش از حد، ترس از باخت و کنترل نکردن خود) اصول اساسی اقتصاد رفتاری امروزی را تشکیل می‌دهند.

• رشته اقتصاد رفتاری

در مورد این رشته می‌توان گفت که تلفیقی از روانشناسی و اقتصاد می‌باشد و به بررسی رفتارهای و تصمیمات اقتصادی انسان می‌پردازد. رشته‌ی اقتصاد رفتاری، تاثیر عوامل مختلف نظیره عوامل اقتصادی، روانی و… بر روی تصمیات افراد را مورد مطالعه قرار می‌دهد و بررسی می‌نماید.

فواید و کاربرد اقتصاد رفتاری

فواید و کاربردهای مختلفی را می‌توان برای اقتصاد رفتاری مطرح کرد. در ذیل، به برخی از آنها اشاره می‌کنیم و توضیحات لازم را ارائه می‌دهیم:

• بهبود تصمیم‌گیری‌های اقتصادی: از آنجایی که این شاخه از اقتصاد، تصمیمات و رفتارهای انسان‌ها را بررسی می‌کند، می‌تواند الگوهای رفتاری ما را تغییر دهد و سبب درک بهتر آنها گردد. از این طریق، می‌تواند باعث بهتر شدن تصمیمات مالی ما شود.
• تغییر سیاست‌گذاری‌ها: اقتصاد رفتاری می‌تواند سیاست‌گذاران را تحت تاثیر قرار دهد و تصمیمات و سیاست‌گذاری‌های آنها را دچار تغییر نماید. این امر می‌تواند باعث بهتر شدن سیاست‌ها و در نتیجه، ترغیب افراد به انجام رفتارهای اقتصادی مثبت نظیره صرفه جویی شود.
• کمک به سیستم‌های مالی: با تحلیل و بررسی تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب‌های افراد که این حوزه از اقتصاد به خوبی آن را انجام می‌نماید، می‌توان باعث بهبودی سیستم‌های مالی شد و از ایجاد بحران در آن جلوگیری نمود.