در مقایسه بین المللی، دو کشور آمریکا و چین دو رویکرد متفاوت در نظام تعیین حقوق کارگران دارند. در ایالات متحده، حداقل دستمزد بر اساس قوانین فدرال و ایالتی تعیین میشود و نرخ آن در مناطق مختلف متفاوت است. برای مثال، حداقل دستمزد در برخی ایالتها مانند کالیفرنیا بالاتر از میانگین فدرال است. علاوه بر این، سیاستهایی مانند پرداخت اضافهکاری و پاداشهای فصلی به کاهش نابرابری در پرداختها کمک میکند.
در ایالات متحده، نظام تعیین حقوق کارگران به گونهای طراحی شده که بر پایه حداقل دستمزد فدرال استوار است. این حداقل دستمزد به صورت دورهای با توجه به نرخ تورم و تغییرات اقتصادی بازنگری میشود و ایالتها نیز میتوانند حداقل دستمزد بالاتری از مقدار فدرال تعیین کنند. یکی از ویژگیهای بارز این سیستم، تمرکز بر رقابتپذیری نیروی کار و تضمین حداقل معیشت است. به علاوه، قوانین حمایتی در زمینه بیمههای اجتماعی و بهداشت، نقش مهمی در حفظ رفاه کارگران ایفا میکند. این سیاستها به گونهای طراحی شده که ضمن حفظ توان اقتصادی کارفرمایان، از آسیبهای اجتماعی ناشی از نابرابری درآمدی جلوگیری کند.
در مقابل، چین با رویکردی متمرکزتر، حداقل دستمزد را بر اساس سطح توسعهیافتگی و هزینههای زندگی در هر استان تنظیم میکند. این کشور همچنین از طریق کنترل شدید بر اشتغال غیررسمی و نظارت بر عملکرد بنگاهها، تلاش میکند از کاهش امنیت شغلی جلوگیری کند.
در چین، مدل تعیین حقوق کارگران بر مبنای حداقل دستمزدهای منطقهای استوار است. این حداقل دستمزدها توسط دولت محلی تعیین میشود و عوامل متعددی مانند سطح توسعه اقتصادی، هزینه زندگی و شرایط بازار کار در آن نقش دارند. چین همچنین از برنامههای جامع نظارتی برای اجرای این قوانین بهره میبرد تا اطمینان حاصل شود که کارفرمایان از این چارچوبها تخطی نمیکنند. علاوه بر این، سرمایهگذاری گسترده دولت چین در مهارتآموزی نیروی کار و ارتقای بهرهوری، نقشی کلیدی در حفظ رقابتپذیری اقتصادی و ارتقای سطح زندگی کارگران داشته است.
این دو کشور نشان میدهند که نظامهای حقوقی موفق، بر تعادل میان حمایت از کارگران و تضمین پایداری اقتصادی صنایع متمرکز هستند. ایران نیز میتواند با الهام از این مدلها، چارچوبی توسعهمحور ایجاد کند که حقوق کارگران را با توجه به شرایط تورمی و ظرفیتهای اقتصادی کشور به شکلی پایدار و موثر تنظیم کند.
پیشنهادات توسعه محور برای ایران
ایران میتواند با بهرهگیری از تجارب بینالمللی، سیاستهایی برای بهبود نظام تعیین حقوق و حمایت از کارگران تدوین کند. نخست، اصلاح سازوکار تعیین دستمزد با در نظر گرفتن نرخ تورم و تفاوتهای منطقهای میتواند به افزایش عدالت در پرداختها منجر شود. همچنین، اجرای سیاستهای حمایتی مانند ارائه مشوقهای مالیاتی به کارفرمایانی که حقوق کارگران را افزایش میدهند، میتواند به حفظ اشتغال رسمی کمک کند.
افزون بر این، توسعه بیمههای حمایتی و تقویت صندوقهای بازنشستگی میتواند در بلندمدت موجب افزایش امنیت شغلی و رفاه کارگران شود. در نهایت، برنامهریزی برای تنظیم بازار کار با هدف کاهش اشتغال غیررسمی و جذب نیروی کار به صنایع تولیدی و خدماتی باید از اولویتهای اصلی باشد.
تصمیمات آتی شورای عالی کار، در کنار تعیین نرخ مناسب برای افزایش حقوق، میتواند راهگشای حل بسیاری از چالشهای نظام اشتغال و حمایت از کارگران در کشور باشد.
منبع:
فارس
امیر خیرخواهان
