حال ممکن است از خود بپرسید ارزلونا (Luna) چیست؟ علت سقوط شبکه‌ی ترا چه بود؟ ارز دیجیتال لونا ۲ چیست و اکنون آینده ارزلونا چه خواهد بود؟ در این مطلب، با بررسی پروتکل ترا، به این پرسش‌ها پاسخ داده می‌شود.

برای درک صحیح این مقاله، آشنایی با مفاهیم پایه‌ای ارز دیجیتال، مانند استیبل کوین، ارز فیات، توکن‌سوزی، مینت، استخراج ارز دیجیتال و عرضه‌ی اولیه لازم است.

ارزلونا چیست؟

ارزلونا (LUNA)، ارز بومی بلاکچین ترا (Terra) است که پیش از سقوط شبکه‌ی ترا، برای امور حاکمیتی، پاداش استخراج، جذب نوسانات و کارمزد تراکنش استفاده می‌شد.

شبکه‌ی ترا یک بلاکچین مستقل است که توسط شرکت کره‌ای ترافارم لبز (Terraform Labs) در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شد. این شرکت، با عرضه‌ی اولیه‌ی ارز دیجیتال لونا، موفق به جمع‌آوری ۳۲ میلیون دلار سرمایه‌ی اولیه شد. ارزلونا با لیست شدن در صرافی‌های متمرکز بزرگ و مشهوری مانند بایننس (Binance)، هوبی گلوبال (Huobi) و اوکی اکس (OKEx) توانست در مدت زمان کوتاهی، به رشد چشمگیری دست یابد، به‌طوریکه سال ۲۰۲۱ را با قیمت کمتر از ۱ دلار آغاز کرد و در همین سال، بیش از ۱۲ هزار درصد سود را تجربه کرد و به سقف تاریخی ۱۰۲ دلار رسید.

در ماه می، استیبل کوین الگوریتمی لونا پیوند خود با دلار را از دست داد و اصطلاحاً دیپگ (Depeg) شد. پس از این اتفاق، قیمت ارزلونا با سقوط جدی مواجه شد و بیش از ۱۰ هزار درصد از ارزش خود را از دست داد. ارزلونا اکنون با قیمت ۰.۰۰۰۱۲۵ دلار در حال معامله است.

ارزلونا ۲ چیست؟ آینده ارزلونا پس از سقوط شبکه‌ی ترا

پس از سقوط شبکه ترا، فعالیت ارزلونا همچنان ادامه دارد. اما این ارز به لونا کلاسیک (LUNC) و بلاکچین آن نیز، به ترا کلاسیک تغییر نام داده است. ترافارم لبز یک بلاکچین جدید به نام ترا۲، برای پرداخت غرامت به زیان‌دیدگان حادثه‌ی سقوط ترا راه‌اندازی کرد. این بلاکچین استیبل کوین الگوریتمی ندارد و ارز بومی آن لونا ۲ (LUNA) نام گرفته است.

قیمت لونا ۲ ساعاتی پس از عرضه‌ی اولیه در قیمت حدودی ۵ دلار، یک اسپایک زد و تا ۱۱ دلار نیز صعود کرد؛ اما در روز دوم معاملاتی، با افت شدید قیمت روبرو شد و اکنون با بیش از ۸۰۰ درصد کاهش نسبت به بالاترین سطح تاریخی خود، در قیمت حدود ۲ دلار معامله می‌شود. هم اکنون قیمت ارزلونا در حال تولرانس است که میتوانید از این صفحه قیمت لحظه ای را مشاهده کنید.

استیبل کوین‌ چیست و استیبل کوین ترا چگونه کار می‌کند؟

نسبت به ارز فیات، استیبل کوین‌ها ارز درجه دو به شمار می‌روند؛ چرا که تابع نوسانات ارز فیات هستند. معمولاً برای حفظ پیوند استیبل کوین با ارز فیات، وجود پشتوانه‌ی پول فیات، به میزان عرضه‌ی استیبل کوین لازم است. این پشتوانه به عنوان ذخایر حامی استیبل کوین شناخته می‌شود. در صورت به خطر افتادن پیوند استیبل کوین و ارز فیات، با استفاده از این پشتوانه و ایجاد فشار خرید یا فروش، از این پیوند محافظت می‌شود.

بهترین استیبل کوین‌ها، مانند تتر (USDT)، سیرکل (USDC)، جمینی (GUSD) و پگزوس (USDP) استیبل‌کوین‌هایی با صد در صد پشتوانه‌ی ارز فیات هستند. استیبل کوین‌هایی مانند میکردائو (Dai) از این نیز فراتر رفته و ذخایر ارز فیات و ارز دیجیتال آن‌ها، برای پشتیبانی از پیوند دلار و استیبل کوین دای (Dai)، بیش از صد در صد از عرضه‌‌ در گردش ارز دای است. اقتصاد استیبل کوین‌ها به تقاضا وابسته است؛ بنابراین تیم توسعه‌ی ارز دای آمادگی این را دارد که در صورت نبود تقاضا، با ایجاد تقاضای مصنوعی و خرید ارز دای، ثبات قیمت را حفظ کند.

سبد استیبل کوین‌ شبکه ترا

هدف اصلی Terra استفاده از سبد بزرگی از استیبل کوین‌ها و شکوفایی فناوری DeFi برای به چالش کشیدن بانکداری سنتی بود. شبکه‌ی ترا سبد کاملی از استیبل کوین‌ها داشت. استیبل کوین‌های Terra به مجموعه‌ای از ارزهای فیات قدرتمند جهان، مانند دلار (USD)، یورو (EUR)، یوان چین (CNY)، ین ژاپن (JPY)، پوند استرلینگ (GBP) و… پیوند خورده یا اصطلاحاً پگ شده بودند؛ به این معنا که با افزایش یا کاهش قیمت هر یک از این ارزها، قیمت استیبل کوین‌ متصل به آن نیز، به صورت هماهنگ افزایش و کاهش می‌یافت.

پروتکل ترا با الگوریتم اجماع سهام نمایندگی شده (DPoS) کار می‌کرد. ماینرهای شبکه‌ی ترا برای استخراج استیبل کوین‌های Terra، باید لونا را استیک (سپرده‌گذاری) می‌کردند.

برای رسیدن به عملکرد صحیح این شبکه‌ی وسیع ارزی، Terra به تعداد زیادی اعتبارسنج نیاز داشت؛ بنابراین، اتحادیه‌ی ترا (Terra Alliance)، مجموعه‌ای متشکل از ۱۵ شرکت بزرگ تجارت الکترونیک در آسیا، برای رسیدن به این هدف، تشکیل شد. این اتحادیه با متوسط ۴۵ میلیون کاربر فعال سالانه و ۲۵ میلیارد دلار متوسط گردش مالی سالانه، یکی از بزرگترین اتحادیه‌های ارز دیجیتال بود؛ بنابراین، این اتحادیه به شبکه‌ی Terra در مسیر پیاده‌سازی یک سیستم پرداخت پرسرعت، غیرمتمرکز، کارمزد پایین و بی‌واسطه کمک می‌کرد.

استیبل کوین اصلی شبکه‌ی ترا (UST) چیست و چگونه کار می‌کند؟

UST یک استیبل کوین الگوریتمی است که با تکیه بر ذخایر بیت کوین، به دلار متصل بود. آرمان شبکه ترا حفظ ثبات قیمت استیبل کوین شبکه‌، با تکیه بر یک پول غیرمتمرکز (بیت کوین) بود. پروژه‌ی ترا قصد داشت بدون پشتوانه‌ی هیچ ارز متمرکزی، پیوند خود با دلار را حفظ کند.

مکانیسم peg یا پیوند این استیبل کوین به دلار آمریکا، شامل مینت و توکن سوزی لونا بود؛ یعنی در مواقعی که قیمت UST بالاتر از ۱ دلار می‌رفت، سیستم با توکن سوزی خودکار لونا، UST مینت (تولید) می‌کرد. با این کار، از یکسو، قیمت UST کاهش می‌یافت و از سوی دیگر، با توکن سوزی LUNA، عرضه لونا کاهش یافته و در نتیجه، قیمت لونا بالا می‌رفت و چرخ اقتصادی اکوسیستم لونا نیز به حرکت خود ادامه می‌داد. برعکس، با پایین آمدن قیمت ترا، عرضه‌ی این ارز با توکن سوزی خودکار کاهش می‌یافت و لونا مینت می‌شد.

نقطه ضعف استیبل کوین شبکه ترا (UST)

استیبل کوین شبکه‌ی ترا کلاسیک، یک استیبل کوین بی‌پشتوانه بود که به‌صورت الگوریتمی و با کمک برنامه‌نویسی و ساز و کارهایی که در شبکه‌ی ترا تعریف شده بود، پیوند خود با دلار را حفظ می‌کرد. آرمان استیبل کوین الگوریتمی یکی از آرمان‌های شبکه ترا بود که دو کوان (Do Kwon) مدیرعامل ترافارم لبز، به عنوان مظاهر عصر تکنولوژی، بسیار به آن افتخار می‌کرد. این آرمان، پشت سر گذاشتن سیستم بانکداری سنتی و ایجاد یک استیبل کوین بدون پشتوانه‌ی ارز متمرکز بود. مدیرعامل ترافارم لبز معتقد بود، عصر پول واقعی به پایان رسیده و می‌توان با کمک الگوریتم، مجموعه‌ای از استیبل کوین‌های قوی ایجاد کرد.

بلاک چین و پروتکل ترا و ارز دیجیتال لونا چگونه کار می‌کند؟

شبکه‌ی ترا یک بلاکچین دو ارزی بود؛ یعنی اکوسیستم آن با تعامل دو ارزلونا و سبدی از استیبل کوین‌ها کار می‌کرد. مکانیزم کار این شبکه به گونه‌ای بود که با ایجاد موازنه میان عرضه‌ی ارزلونا و سبد استیبل کوین ترا، از پیوند استیبل کوین‌ها و ارز فیات حمایت می‌کرد. ساز و کار بدین ترتیب بود که متناسب با عرضه و تقاضا، فرایند استخراج و توکن‌سوزی لونا و استیبل کوین‌ها صورت می‌گرفت. برای دستیابی به ثبات قیمت، در استخر LUNA و استخر Terra تبدیل توکن لحظه‌ای انجام می‌شد.

در اکوسیستم Terra، اعتبارسنجان و ماینران نقش بسیار مهمی ایفا می‌کردند. شبکه از طریق استخراج پاداش‌ها، با انقباض روبرو می‌شد و با افزایش عرضه‌ی استیبل کوین به ثبات می‌رسید. هر بار که قیمت استیبل کوین کمی انحراف از معیار پیدا می‌کرد، برای ثبات قیمت، به طور خودکار، ارزUST توکن سوزی و بلافاصله، ارزلونا مینت می‌شد. این یک فرایند خودکار و الگوریتمی بود. دو استخر لونا و ترا، با دو فرایند مینت و توکن‌سوزی خودکار، متناسب با عرضه و تقاضا، به طور مداوم منابع Terra را افزایش یا کاهش می‌دادند.

ماینرهای شبکه برای تولید ارز UST، باید ارز دیجیتال لونا را توکن‌سوزی می‌کردند و بالعکس. بنابراین اکوسیستم ترا با رعایت اصل عرضه و تقاضا کار می‌کرد.

فرآیند سینیورژ در پروتکل Terra و ارزلونا (Luna)

در اقتصاد، سینیورژ (Seigniorage) به ارزش پول چاپ شده منهای هزینه‌ی چاپ پول گفته می‌شود. به زبان ساده، سینیورژ سودی است که با چاپ پول نصیب بانک‌ مرکزی می‌شود. بانک‌های مرکزی با چاپ پول فقط هزینه‌ی چاپ را پرداخت می‌کنند و الباقی مابه التفاوت میان ارزش اسمی پول چاپ شده و هزینه‌ی چاپ، به خزانه تعلق می‌گیرد. در اقتصادها این هزینه صرف توسعه‌ی اقتصادی و تخصیص یارانه‌های دولتی می‌شود. اما در ارز دیجیتال، هزینه‌ی صدور یک استیبل کوین با هزینه‌ی صدور پول فیات متفاوت است. با این‌حال، اصل سینیورژ یکسان است. صاحبان پروژه با صدور استیبل کوین، سودی دریافت می‌کنند که پس از کسر مالیات، یک جریان درآمد ثانویه به شمار می‌آید. معمولاً این درآمد صرف تهیه‌ی وثیقه‌ی ارز فیات، برای پشتیبانی از استیبل کوین می‌شود.

از آنجایی که استیبل کوین‌های پروتکل ترا، استیبل کوین‌های الگوریتمی بودند، تنها پشتوانه‌‌ی آن‌ها برنامه‌ای بود که بر اساس سیستم عرضه و تقاضا ایجاد شده بود. بنابراین سود حاصل از سینیورژ، راهی استخرهای سینیورژ می‌شد و برای تأمین مالی پروژه‌های مختلف و توسعه‌ی اکوسیستم مورد استفاده قرار می‌گرفت. با تخصیص این یارانه‌ها، پلتفرم ترا نسبت به سایر پلتفرم‌هایی که استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات داشتند، دارای مزیت بیشتری بود.

معرفی پروتکل‌هایی که روی بلاک چین ترا توسعه داده شده‌اند

پروژه‌ی ترا، یک پروژه‌ی بزرگ و آینده‌ ارزلونا درخشان بود. برنامه‌های غیرمتمرکز زیادی در اکوسیستم ترا راه‌اندازی شده بودند و این بلاکچین به سرعت در مسیر توسعه پیش می‌رفت. بیشتر پروژه‌های راه اندازی شده در شبکه‌ی ترا مربوط به برنامه‌های پرداخت‌ و سپرده‌گذاری هستند. پس از سقوط شبکه‌ی ترا، این پروتکل‌ها به بلاک‌چین جدید ترا۲، مهاجرت کردند.

در ادامه، به ۳ اپلیکیشن برتر موجود در اکوسیستم ترا اشاره می‌شود.

اولین پروژه‌ برتر شبکه ترا: اپلیکیشن پرداخت CHAI

اپلیکیشن پرداخت CHAI یک برنامه‌ی پرداخت است که پیش از سقوط شبکه‌ی ترا، بیش از ۲.۵ میلیون کاربر در کره‌ی جنوبی، از آن استفاده می‌کردند.

CHAI مجهز به درگاه انتقال پول با کردیت کارت (credit)، دبیت کارت (debit) است و درگاه پی پال (PayPal) و پایونیر (Payoneer) را نیز داراست. این درگاه انتقال وجه به کاربران Terra، امکان انتقال وجه فیات به بیرون از اکوسیستم را می‌دهد.

دومین پروژه برتر شبکه ترا: پروتکل انکر

پروتکل انکر (Anchor)، در ماه مارس ۲۰۲۱ راه‌اندازی شد و به‌سرعت به محبوبیت رسید. کاربران می‌توانستند با سپرده‌گذاری استیبل کوین در استخر Anchor بیش از ۲۰ درصد سود ثابت سالانه کسب کنند. انکر یک پروتکل عالی وامدهی و کسب درآمد در اکوسیستم ترا بود.

در پروتکل انکر دارایی‌های UST به aUST تبدیل می‌شد و به صورت روزانه به کاربران سود سپرده‌گذاری پرداخت می‌شد. بسیاری از سرمایه گذاران aUST با فکر اینکه Terra USD به دلار آمریکا متصل است، کل پس انداز خود را در پروتکل انکر سپرده‌گذاری کردند؛ بنابراین پس از سقوط شبکه‌ی ترا، بسیاری از سرمایه‌گذاران کل سرمایه‌ی خود را در پروتکل انکر از دست دادند.

سومین پروژه برتر شبکه ترا: پروتکل PoolTogether

پروتکل پول توگدر (PoolTogether)، یک بخت آزمایی بدون باخت در فضای ارز دیجیتال است. این پروتکل، یکی از پرطرفدارین‌ترین پروژه‌های سپرده‌گذاری است که جدیداً در ترا ۲ راه‌اندازی شده است. کاربران می‌توانند استیبل کوین‌هایی مانند USDC یا DAI را در شبکه‌های اصلی اتریوم و پالی‌گان با سود ثابت سالانه‌ی ۹ درصد سپرده‌گذاری کنند. در این پلتفرم، قرعه‌کشی‌های روزانه و هفتگی برگزار می‌شود. شانس برنده شدن روزانه و هفتگی به مبلغ سپرده‌گذاری شده بستگی دارد و از ۵ تا ۱۰۰۰ دلار جایزه به برندگان اعطا می‌شود.

احتمال اینکه سپرده های بزرگ جایزه‌ی بهتری بگیرند، بیشتر است. با این‌حال، کیف پول‌های خوش شانسی در این پلتفرم دیده شده‌اند که پس از سپرده‌گذاری چندماهه، با سپرده ۲۵۰ دلاری، بیش از ۱۰۰۰ دلار جایزه گرفته‌اند.

یکی از ویژگی های کلیدی PoolTogether این است که کاربران مجاز به برداشت بدون محدودیت وجوه خود، در زمان دلخواه خود هستند. همچنین در صورت برنده نشدن، هیچ زیانی متوجه سپرده‌گذار نیست.

معرفی کیف پول‌های مناسب برای نگهداری ارز دیجیتال لونا (Luna)

لونا یک توکن چند زنجیره‌ای است و نسخه‌های رپد شده در زنجیره‌های مختلف دارد. اما اصلی‌ترین نسخه‌ی این ارز دیجیتال، نسخه‌ی اتریومی لونا با استاندارد ERC-20 است. بنابراین مناسب‌ترین کیف پول‌ها برای هولد و خرید و فروش این ارز، کیف پول‌های نرم افزاری اتریومی هستند. شایان ذکر است که تمامی کیف پول‌های سخت‌افزاری از این ارز پشتیبانی می‌کنند. در زیر، لیست بهترین کیف پول‌های لونا آمده است.

بهترین کیف پول‌های سخت افزاری برای لونا

• کیف پول ترزور (Trezor)
• کیف پول لجر (Ledger)

بهترین کیف پول‌های نرم‌افزاری برای لونا

• تراست‌ولت (Trust wallet)
• متامسک (Metamask)
• مت‌ولت (Math wallet)
• تراولت (Terra wallet)

تاریخچه قیمت لونا

ارز دیجیتال لونا فراز و نشیب‌های حیرت‌انگیزی را تجربه کرده است. در ادامه، به صورت موردی، به تاریخچه‌ی قیمت لونا اشاره می‌شود.

1. ارز دیجیتال لونا عرضه اولیه‌ی خود را در ابتدای سال ۲۰۱۹ انجام داد که در آن ارزلونا به قیمت ۰.۸ دلار به فروش رسید. تا پایان سال ۲۰۱۹، قیمت لونا کاهش یافت و سال ۲۰۱۹ را با قیمت ۰.۲۳۱ به پایان رساند.
2. در سال ۲۰۲۰ قیمت ارزلونا با ۳۰۰ درصد پیشرفت، به قیمت۶۶۹۱ دلار رسید. اما همچنان زیر یک دلار باقی ماند.
3. سال ۲۰۲۱ مصادف بود با همزمانی رشد بازار ارز دیجیتال و رشد شبکه‌ی ترا. در این سال، قیمت لونا از ۶ دلار در ابتدای سال، به ۱۰۲ دلار در اواسط سال رسید و بیش از ۱۲ هزار درصد پیشرفت را ثبت کرد.
4. سال ۲۰۲۲ با وجودی‌که بیشتر ارزهای دیجیتال روند نزولی داشتند، ارزلونا به رشد خود ادامه داد و در آوریل ۲۰۲۲ به سقف ۱۲۰ دلار رسید. پس از این اوج در اوایل ماه می، سقوط تاریخی لونا آغاز شد و قیمت این ارز در کمتر از یک ماه، به زیر یک دلار رسید. در حال حاضر، این ارز با قیمت ۰۰۰۱۲۴ دلار در حال معامله است.

آینده ارزلونا

آینده ارزلونا چه خواهد بود؟ آیا لونا کلاسیک به ۱ دلار خواهد رسید؟ این سؤالی است که اکنون در کمال تعجب در مورد ارزی مطرح می‌شود که چند ماه قبل اوج ۱۲۰ دلار را به خود دید. به نظر می‌رسد پس از راه‌اندازی بلاکچین ترا ۲، پروژه‌ی لونا کلاسیک به طور کلی رها شده است. دارندگان زیان‌دیده تصمیم گرفتند، به روش دارندگان شیبا، توکن سوزی کنند تا شاید بتوانند با کاهش عرضه در گردش، آینده ارزلونا را به نفع خود تغییر دهند. اما موانعی پیش روی جامعه قرار دارد، از جمله قابلیت بسیار پایین آدرس توکن سوزی اشتراکی توسط دو کوان، مدیرعامل ترافارم لبز. حال با این شرایط، آیا به‌واقع، آینده ارزلونا کلاسیک رسیدن به قیمت یک دلار خواهد بود؟

آیا ارزلونا تا پایان سال ۲۰۲۲ به یک دلار می‌رسد؟

برای پاسخ به این پرسش، ابتدا موقعیت فعلی ارز دیجیتال لونا کلاسیک را بررسی می‌کنیم.

تحلیل آینده ارزلونا

لونا در شرایط بولران و شکوفایی شبکه‌ی ترا توانست در یکسال ۱۲ هزار درصد رشد کند. شاید شما با خود بگویید که ممکن است این اتفاق دوباره تکرار شود. اما باید به یک نکته توجه کرد: در وهله‌ی اول، چگونه لونا، ارز دیجیتال شبکه‌ی ترا، این شبکه‌ی متروک و فراموش شده، قادر خواهد بود ارزشی در دنیای واقعی ایجاد کند؟ اگر بتوان ارزلونا کلاسیک را از ارزلونا ۲ تفکیک کرد و به کاربران ارزش یا خدماتی ارائه داد، در آن‌صورت می‌توان امیدوار بود که قیمت ارز دیجیتال لونا افزایش یافته و به یک دلار برسد. اما در شرایطی که تمامی پروژه‌های شبکه تراکلاسیک به شبکه‌ی جدید مهاجرت کرده‌اند و با توجه به شرایط ریزشی بازار ارز دیجیتال که در آن شاخص ترس و طمع روی عدد ۱۱ قرار دارد و همچنین با در نظر گرفتن اوضاع فاندامنتال کنونی که سیاست‌های انقباضی بر اقتصاد جهان حاکم است، آینده ارزلونا چندان روشن نیست. در شرایط کنونی، رسیدن به قیمت یک دلار برای ارز دیجیتال لونا بسیار آرمانی و دور از ذهن می‌نماید. ارزلونا کلاسیک تا رسیدن به قیمت یک سنت نیز مسیری دور و دراز در پیش دارد.

سخن پایانی

ارز دیجیتال لونا مانند ستاره‌ای در افق ارزهای دیجیتال درخشید، اما چندین علت، موجب شدند که شکوه لونا چیزی جز بارقه‌ای زودگذر نباشد. چندین نقص عمده موجب سقوط ارزلونا شد. اولین مورد، استیبل کوین الگوریتمی و بدون پشتوانه‌ی ارز فیات بود که موجب گسستگی پیوند استیبل کوین و دلار شد؛ دومین مورد نهنگ‌های لونا بودند که با فروش تهاجمی، موجب برجسته شدن نقطه ضعف اول شدند.

سقوط ۲ ترلیون دلاری لونا بیش از پیش بر لزوم رعایت اصول مدیریت ریسک تأکید کرد. درسی که این سقوط به معامله‌گران داد، این بود که نباید هرگز همه‌ی سرمایه‌های خود را در یک پروژه سرمایه‌گذاری کرد.

اما آیا امیدی به آینده ارزلونا هست؟ در این مقاله، سعی شد با محاسبات ریاضی و تحلیل فاندامنتال به این پرسش پاسخ داده شود. با این‌حال باید گفت چیزی که قطعی است این واقعیت است که آینده ارز دیجیتال قطعی نیست!