پرونده رازهای تاریک پراپ تریدینگ، دام مرگبار برای تریدرها با چالش‌های غیرممکن

به تحلیل سردبیر اقتصادی رسانه اقتصادآفرین، داود یوسفی؛ پراپ تریدینگ نوعی فعالیت مالی است که در آن یک نهاد خصوصی یا شرکت سرمایه‌گذاری، به جای مدیریت دارایی مشتریان، از سرمایه خود برای معامله در بازارهای مالی استفاده می‌کند.

شرکت‌های موسوم به «پراپ فرم» سرمایه لازم را در اختیار معامله‌گران حرفه‌ای قرار می‌دهند تا در بازارهایی مانند فارکس، ارزهای دیجیتال یا سهام به خرید و فروش بپردازند. معامله‌گر بخشی از سود معاملات را به عنوان درآمد خود دریافت کرده و باقی سود به شرکت برمی‌گردد. به بیان ساده، پراپ فرم‌ها به معامله‌گرانی که مهارت کافی دارند ولی سرمایه کلان ندارند اجازه می‌دهند با سرمایه شرکت معامله کنند و سود را طبق توافق مثلاً ۷۰٪ برای تریدر و ۳۰٪ برای شرکت تقسیم نمایند. این ساختار برای معامله‌گران بااستعداد یک فرصت ورود به بازارهای بزرگ محسوب می‌شود که بدون نیاز به سرمایه شخصی می‌توانند در حجم بالا معامله کنند. البته این مشارکت همراه با شرایط و قوانین سختگیرانه‌ای است؛ شرکت برای حفاظت از سرمایه خود ابتدا مهارت و مدیریت ریسک تریدر را از طریق آزمون‌ها و چالش‌های مرحله‌ای می‌سنجد و تنها در صورت موفقیت، دسترسی به حساب واقعی اعطا می‌شود.

نقد و بررسی موشکافانه ساختاری مدل پراپ تریدینگ تا نیمه اول سال ۲۰۲۵

با وجود جذابیت پراپ تریدینگ، نقدهای جدی به ساختار این مدل وارد است. نخست اینکه اغلب شرکت‌های پراپ تحت نظارت رگولاتوری رسمی نیستند. چون این شرکت‌ها با پول خود معامله می‌کنند و از نظر فنی سپرده‌ای از عموم دریافت نمی‌کنند، در بسیاری از کشورها ملزم به مجوز مالی خاصی نبوده‌اند. در نتیجه، خلأ نظارتی باعث شده شفافیت عملکرد برخی از این شرکت‌ها زیر سؤال برود. به طور مثال، طبق بررسی‌ها بسیاری از پراپ فرم‌ها اصلاً سرمایه واقعی به تریدر نمی‌دهند؛ حتی کسانی که مراحل ارزیابی را طی کرده و «حساب واقعی» دریافت می‌کنند، عملاً در یک حساب مجازی (دمو) معامله می‌کنند و شرکت معاملات آنان را پشت صحنه در حساب اصلی خود کپی می‌کند. این بدین معناست که از نظر فنی، تریدر با پول واقعی شرکت مستقیماً کار نمی‌کند و همه چیز در چارچوب یک توافق خصوصی بین طرفین پیش می‌رود. نبود نظارت بیرونی می‌تواند زمینه‌ساز سوءاستفاده شود، هرچند حامیان این مدل استدلال می‌کنند ماهیت خصوصی و توافقی آن بخشی از نوآوری صنعت است و تا به امروز قانون‌گذاران اکثر کشورها مقررات صریحی برای آن تدوین نکرده‌اند.

از منظر تجربه معامله‌گران در ۲۰۲۵، سختگیری و شرایط چالش‌های پراپ مورد انتقاد بوده است. بسیاری از تریدرها معتقدند قوانین دشوار این شرکت‌ها شانس موفقیت را بسیار پایین می‌آورد. به نقل از منابع آموزشی بین المللی معتبر مثل CoinMarketcap، شرایط برخی پراپ‌ها آنقدر سخت و محدودکننده است که بعد از شنیدن آن شاید از این سبک معامله‌گری منصرف شوید. محدودیت‌هایی نظیر سقف ضرر روزانه (مثلاً ۵٪)، سقف ضرر کلی (مثلاً ۱۰٪)، الزام به دستیابی به سود مشخص در مدت زمان محدود (مانند ۸٪ در ۳۰ روز) و ممنوعیت‌های معاملاتی خاص، معامله‌گری تحت این مدل را به یک آزمون نفس‌گیر تبدیل کرده است. فشار روانی ناشی از این قوانین باعث می‌شود حتی تریدرهای باتجربه نیز مرتکب خطا شوند. از سوی دیگر، برخی قوانین از دید تریدرها غیرمنطقی قلمداد می‌شود؛ برای مثال، گزارش شده در بعضی شرکت‌ها اگر معامله‌گری هنگام ترند شدن یک خبر اقتصادی سود کند آن سود را برای او حساب نمی‌کنند، اما اگر در همان شرایط ضرر کند، ضرر را لحاظ می‌کنند. چنین مقرراتی که سود را مشروط و ضرر را قطعی می‌کند، با انتقاد تند معامله‌گران مواجه شده و مصداق یکطرفه بودن قرارداد به نفع شرکت دانسته می‌شود.

علاوه بر این، قیاس صنعت پراپ با بازی‌های رایانه‌ای نقد جالب توجه دیگری در سال‌های اخیر بوده است. برخی مقامات ناظر در اروپا اعلام کرده‌اند فعالیت پراپ فرم‌ها شباهت به بازی‌های ویدئویی دارد که در آن تریدرهای آماتور با پرداخت هزینه ورودی، وارد شبیه‌سازی معامله‌گری می‌شوند.

کمیسیون ملی شرکت ها و بورس ایتالیا کن‌سب (Consob) در نیمه دوم سال ۲۰۲۴ هشدار داد پیشنهادهای تبلیغ‌شده توسط برخی شرکت‌های پراپ در اینترنت در واقع تمرین‌ها یا شبیه‌سازی‌های معاملاتی آنلاین شبیه یک بازی مالی است که می‌تواند به رفتارهای نسنجیده و پرریسک بیانجامد. این تشبیه بیانگر نگرانی از آن است که مدل پراپ تریدینگ با بازی‌گونه کردن معاملات، معامله‌گران کم‌تجربه را به پرداخت هزینه برای شانسی در سود وسوسه می‌کند؛ در حالی که احتمال موفقیت واقعی‌شان اندک است و ممکن است مانند بازیکنان یک بازی کامپیوتری، فقط بازنده هزینه ورود باشند.

در مجموع، نقد ساختاری وارد بر پراپ تریدینگ آن است که این صنعت در فضای خاکستری بین بازارهای رسمی و پلتفرم‌های خصوصی قرار گرفته است. از یک سو فرصتی نوآورانه برای استعدادهای معامله‌گری محسوب می‌شود، و از سوی دیگر مکانیزم درآمدی برخی شرکت‌ها، اتکا به شکست اکثر مشتریان، تعارض منافعی بالقوه ایجاد کرده است. به بیان یک کارشناس، اگر درصد بزرگی از معامله‌گران در چالش‌ها شکست بخورند و فقط اقلیتی به مرحله سوددهی برسند، شرکت عملاً بیش از آنکه همکار تریدرها باشد، در نقش فروشنده آزمون شکست‌خورده ظاهر می‌شود. این نگرانی‌ها در سال ۲۰۲۵ جدی‌تر از قبل مطرح شده و انتظار می‌رود شفافیت و نظارت بیشتری بر این حوزه اعمال شود.

همزمان با رشد قارچ‌گونه شرکت‌های پراپ تریدینگ، مواردی از سوءاستفاده و کلاهبرداری نیز رخ داده که در اخبار سال ۲۰۲۵ بازتاب داشته است و خبرگزاری بین المللی آن‌ها را پوشش داده اند. برخی شرکت‌های بی‌نام‌ونشان صرفاً با هدف درآمدزایی از فروش چالش تأسیس شده‌اند و نه سرمایه واقعی دارند و نه قصد تأمین مالی معامله‌گران را دارند. در چنین مواردی، هدف شرکت این است که تا حد امکان متقاضیان بیشتری را به پرداخت حق عضویت چالش ترغیب کند، بی‌آنکه کسی واقعاً به مرحله دریافت سرمایه برسد. یک وب‌سایت تخصصی ارزهای دیجیتال در اروپا هشدار داده که برخی شرکت‌ها حتی با دستکاری عمدی قیمت‌ها در مرحله آزمون (ایجاد نوسانات جعلی یا اصطلاحاً کندل‌سازی) کاری می‌کنند که عملاً هیچ تریدری نتواند شرایط چالش را پاس کند. به این ترتیب تمام شرکت‌کنندگان دیر یا زود در آزمون مردود می‌شوند و هزینه‌های پرداختی آنان سود خالص شرکت کلاهبردار را تشکیل می‌دهد. روش‌های متقلبانه دیگری هم گزارش شده است؛ از جمله فروش «حساب‌ آزمایشی صوری» که وجود خارجی ندارد، تعیین تارگت سود یا محدودیت‌های غیرواقع‌بینانه و خلاف عرف، و جلوگیری از برداشت سود توسط تریدرهایی که به مرحله پرداخت رسیده‌اند. این شیوه‌ها نشان می‌دهد که عدم شفافیت و نبود نظارت چگونه به برخی فرصت‌طلبان امکان سوءاستفاده از امید معامله‌گران را داده است.

پرونده‌های کلاهبرداری برجسته‌ای نیز در سطح بین‌المللی مطرح شده که بازتاب آن تا ۲۰۲۵ ادامه داشته است. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۳ یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های پراپ تریدینگ توسط نهادهای ناظر در آمریکا و کانادا متهم به کلاهبرداری گسترده شد. طبق شکایت رسمی تنظیم‌شده، این شرکت با وعده موفقیت صددرصدی، هزاران نفر را جذب کرد و مدعی بود تنها وقتی تریدر سود کند شرکت نیز سود می‌برد؛ اما در عمل، بنا بر ادعای رگولاتور، همین شرکت عمداً شانس سودآوری مشتریان را به حداقل می‌رساند. در متن شکایت آمده است که آن شرکت با انواع ترفندها از جمله بهانه‌تراشی برای بستن حساب معامله‌گران موفق، افزودن کارمزدهای پنهان که سرمایه حساب را کاهش می‌داد، استفاده مخفیانه از نرم‌افزارهای ویژه جهت اجرای دستورات تریدرها با قیمت‌های بدتر از نرخ نمایش‌داده‌شده، و محدود کردن معدود مشتریان موفق، تلاش می‌کرد احتمال سوددهی معامله‌گران را نزدیک صفر کند. ابعاد این پرونده تکان‌دهنده بود؛ بیش از ۱۳۵ هزار نفر از سراسر جهان در این برنامه ثبت‌نام کرده و در مجموع حداقل ۳۱۰ میلیون دلار بابت شرکت در چالش‌ها پرداخت کرده بودند. به بیان دیگر، درآمد هنگفتی از محل شکست یا حذف عمدی معامله‌گران نصیب گردانندگان شده بود. سرانجام دارایی‌های این شرکت توقیف و فعالیت آن متوقف گردید و رسیدگی قضایی به آن به یکی از مهم‌ترین پرونده‌های حوزه معاملات آنلاین تبدیل شد. هرچند جزئیات این پرونده در سال ۲۰۲۵ با پیچیدگی‌هایی مواجه شد از جمله اختلاف‌نظرهایی درباره صلاحیت قانونی و عملکرد نهاد ناظر اما نفس این رویداد زنگ خطری برای فعالان صنعت بود. افشای این ماجرا نشان داد که مدل کسب‌وکار برخی پراپ فرم‌ها ممکن است بر پایه ناپایدار و غیراخلاقی بنا شده باشد و اگر تخلف اثبات شود، با برخورد جدی مراجع قانونی روبرو خواهند شد.

از دیگر حوادث قابل ذکر، ناپدید شدن ناگهانی یا تغییر هویت وب‌سایت‌های پراپ است. برای مثال، یک شرکت پراپ نسبتاً شناخته‌شده که از سال ۲۰۲۱ فعالیت می‌کرد، در اوایل ۲۰۲۴ وب‌سایت خود را بدون اطلاع قبلی از دسترس خارج کرد. پس از پیگیری کاربران، مشخص شد که این شرکت تحت یک نام تجاری جدید دوباره ظاهر شده است. مسئولین شرکت مدعی «ری‌برندینگ» بودند، اما عدم اطلاع‌رسانی قبلی و تغییر ناگهانی نام، لوگو و دامنه سایت باعث سردرگمی و نگرانی مشتریان قدیمی شد. وب‌سایت ایرانیان متخصص هشدار داد که این تغییر نام ناگهانی می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات درونی باشد و مشتریان باید هوشیار باشند؛ چرا که تغییر برند یک شرکت مالی بدون اطلاع‌رسانی شفاف، غیرمعمول و بالقوه خطرناک است. در واقع ممکن است شرکتی با هدف گریز از سابقه منفی یا تعهدات مالی، نام خود را عوض کرده و از نو شروع کند. این نمونه یادآور می‌شود که معامله‌گران باید علاوه بر مهارت معاملاتی، به اعتبارسنجی شرکت‌های پراپ نیز بپردازند و صرف وعده سرمایه کلان، گول نخورند.

مجموعه این اتفاقات و اخبار در ۲۰۲۵ حاکی از آن است که صنعت پراپ تریدینگ به دو چهره متضاد آراسته شده: از یک سو فرصت‌ طلایی برای معامله‌گران بااستعداد، و از سوی دیگر بستر جدیدی برای کلاهبرداری و سوداگری از جیب مشتاقان. شفافیت، صداقت و پایبندی عملی شرکت‌ها به وعده‌هایشان بیش از همیشه زیر ذره‌بین رسانه‌ها و نهادهای ناظر قرار گرفته و انتظار می‌رود در ادامه سال ۲۰۲۵ و پس از آن، استانداردهای محکمتری بر این حوزه حاکم شود.

چالش‌ها، نارسایی‌ها و کلاهبرداری‌های مدل پراپ تریدینگ در بازارهای مختلف

مدل پراپ تریدینگ با وجود کاربرد در بازارهای گوناگون، در هر بازار با چالش‌ها و کاستی‌های ویژه‌ای روبرو است:

مدل پراپ تریدینگ در بازار فارکس (Forex)

فارکس محبوب‌ترین عرصه فعالیت پراپ فرم‌ها است. نقدشوندگی بالا و دسترسی ۲۴ ساعته پنج روز هفته، فرصت معاملات مکرر را فراهم می‌کند و بسیاری از شرکت‌های پراپ، حساب‌هایشان بر مبنای نمادهای فارکس و شاخص‌های مرتبط تنظیم شده است. با این حال، نوسانات شدید و اهرم‌های بالا که جزء ذات فارکس است، اجرای قوانین مدیریت ریسک پراپ را دشوار می‌کند. مثلاً محدودیت‌های دراودان «افت سرمایه» روزانه ۵٪ یا عدم اجازه نگه‌داشتن موقعیت در آخر هفته، می‌تواند برنامه معاملاتی تریدر را مختل کند. برخی شرکت‌ها صراحتاً معامله در زمان انتشار اخبار مهم اقتصادی را ممنوع کرده‌اند تا از نوسانات ناگهانی جلوگیری کنند؛ طبق یکی از قوانین منتشرشده، در ۵ دقیقه قبل و بعد از اعلام اخبار مهم، هیچ گونه اردر جدید یا حتی عمل کردن حد سود/ضرر نباید رخ دهد. چنین قیودی به معنای آن است که یک معامله‌گر فارکس در پراپ تریدینگ، آزادی عمل کمتری نسبت به حساب شخصی خود دارد و باید مدام مراقب تقویم اقتصادی و زمان‌بندی معاملات باشد. همچنین در بازار فارکس که حرکات لحظه‌ای قیمت رایج است، واکنش به موقع به رویدادها حیاتی است؛ اما ترس از نقض قوانین شرکت ممکن است باعث تردید یا خروج زودهنگام از معاملات شود. در مجموع، ماهیت پرتلاطم فارکس و قوانین پراپ تریدینگ ترکیبی چالش‌برانگیز ایجاد کرده که تنها معامله‌گران بسیار منضبط و باتجربه قادر به پیمودن موفق آن هستند.

مدل پراپ تریدینگ در بازار رمزارز (Cryptocurrency)

در سال‌های اخیر بازار ارزهای دیجیتال نیز وارد عرصه پراپ تریدینگ شده و حتی پراپ فرم‌های تخصصی کریپتو ظهور کرده‌اند. ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات فوق‌العاده شدید و فعالیت ۲۴ ساعته در ۷ روز هفته، شاید دشوارترین حوزه برای اجرای قوانین سختگیرانه پراپ باشند. برای نمونه، بیت‌کوین یا اتریوم ممکن است در عرض چند ساعت نوسانات دو رقمی (بیش از ۱۰٪) داشته باشند که می‌تواند سریعاً حد ضررهای روزانه را فعال کند. شرکت‌های پراپ معمولاً اهرم معاملاتی محدودتری روی کریپتو ارائه می‌دهند و ممکن است سقف حجم یا پوزیشن باز کمتری نسبت به فارکس تعیین کنند تا ریسک را مهار کنند. همچنین بسیاری از آنها اجازه نمی‌دهند تریدرها در آخر هفته (زمانی که بازارهای سنتی بسته‌اند ولی بازار کریپتو فعال است) پوزیشن‌بازی کنند، چون مدیریت ریسک در تعطیلات دشوارتر است. از سوی دیگر، ضعف زیرساخت قانونی در بازار رمزارزها باعث نگرانی از امنیت دارایی و قیمت‌گذاری منصفانه می‌شود. گزارش‌های خبری نشان می‌دهد اولین پلتفرم پراپ تریدینگ کریپتو در ایران در سال ۲۰۲۳ راه‌اندازی شد و ادعا کرده که امکان معامله بیش از ۲۵۰ رمزارز را به کاربران می‌دهد. این نشان‌دهنده پتانسیل بالای این حوزه است، اما باید توجه داشت قیمت رمزارزها ممکن است در صرافی‌های مختلف اندکی متفاوت باشد و یک پراپ فرم غیربازرگانی می‌تواند قیمت مبنا را خود تعیین کند.

بنابراین شفافیت قیمت‌گذاری و کیفیت اتصال به صرافی‌های معتبر از چالش‌های اساسی پراپ‌های کریپتو است. به طور خلاصه، در بازار ارز دیجیتال که ریسک ذاتی بالاست، معامله‌گر پراپ باید آمادگی نوسانات غافلگیرکننده و قوانین محدودکننده اضافی را توأمان داشته باشد.

مدل پراپ تریدینگ در بازار سهام و اوراق بهادار

معامله سهام به روش پراپ تریدینگ به دو شکل انجام می‌شود؛ یا از طریق معاملات CFD و فیوچرز روی شاخص‌ها و سهام که میان بسیاری از پراپ فرم‌های آنلاین رایج است، یا از طریق عضویت در شرکت‌های پراپ سنتی که مستقیماً در بورس سهام معامله می‌کنند. مدل نخست، یعنی استفاده از CFD، عملاً شبیه فارکس است که شرکت یک حساب مشتقه با قیمت‌های همخوان با بورس در اختیار تریدر می‌گذارد. در این حالت چالش‌ها شامل محدودیت ساعات معاملات (چون بازار سهام ساعات کاری مشخص دارد)، ریسک گپ‌های قیمتی overnight و تاثیر اخبار است. برای مثال، ممکن است یک تریدر پراپ اجازه نداشته باشد سهمی را خارج از ساعت عادی بازار نگه دارد، چرا که اعلام ناگهانی یک خبر بعد از تعطیلی بازار می‌تواند موجب شکاف قیمتی بزرگ و نقض قواعد دراودان شود. بنابراین استراتژی‌های نگهداری بلندمدت یا سوئینگ در حساب پراپ سهام با سختی همراه است. مدل دوم یعنی شرکت‌های پراپ سنتی مانند شرکت‌های قدیمی وال‌استریت که تریدرهای سهام استخدام می‌کنند، معمولاً خارج از دسترس عموم معامله‌گران خرد است و شرایط استخدام خاص خود را دارد. بنابراین در سال ۲۰۲۵ عمده فعالیت پراپ برای علاقه‌مندان سهام، از طریق همان پلتفرم‌های CFD و فیوچرز بر شاخص‌ها و سهام بزرگ نظیر Nasdaq یا سهام شرکت‌های فناوری مدرن) صورت می‌گیرد. این حوزه نسبت به فارکس و کریپتو کم‌تغییرتر و پرهزینه‌تر است؛ یعنی حرکات سهام در بسیاری موارد کندتر از ارزهاست اما کارمزد (اسپرد) معامله آنها بالاتر است. پراپ فرم‌ها هم معمولاً تنوع محدودی از سهام ارائه می‌دهند (اغلب سهام‌های بسیار بزرگ و بین‌المللی) تا از نقدشوندگی اطمینان داشته باشند. با این اوصاف، تریدر پراپ در بازار سهام باید خود را با محدودیت‌های زمانی، هزینه‌های معاملاتی بیشتر و احتمال رخدادهای پیش‌بینی‌ناپذیر شرکتی وفق دهد. چالش دیگر رعایت قوانین معاملات منصفانه در بورس‌هاست؛ برای نمونه ممکن است انجام معاملات بسیار پرحجم یا الگوریتمی توسط یک تریدر پراپ، نیازمند رعایت مقررات یا اخذ مجوزهایی باشد که در مدل فعلی پراپ آنلاین لحاظ نشده است. بنابراین می‌توان گفت پراپ تریدینگ در حوزه سهام هنوز به گستردگی فارکس نیست و با موانع عملیاتی و نظارتی بیشتری روبرو است.

مقایسه تحلیلی از وضعیت پراپ تریدینگ در ایران و جهان

صنعت پراپ تریدینگ در سطح جهان طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و در سال ۲۰۲۵ به اوج جدیدی رسیده است. گزارش‌ها حاکی است که این صنعت در سال جاری میلادی با افزایش تقاضای معامله‌گران برای دسترسی به سرمایه، تغییرات روند بازارها و پیشرفت فناوری به یک رونق عظیم دست یافته است. ده‌ها شرکت بین‌المللی با برندهای گوناگون، خدمات پراپ را به صورت آنلاین ارائه می‌کنند و جامعه بزرگی از معامله‌گران در اقصی نقاط دنیا تلاش می‌کنند با گذراندن آزمون‌ها، به سرمایه شرکت‌ها دست پیدا کنند. این اقبال جهانی به دلایلی چند رقم خورده است: عده بیشتری از افراد به دنبال کسب سود در بازارهای مالی بدون به خطر انداختن پس‌انداز شخصی هستند؛ پراپ فرم‌ها این امکان را فراهم کرده‌اند که با یک روند ساخت‌یافته و مرحله‌به‌مرحله، معامله‌گر مهارت خود را نشان دهد و در صورت شایستگی از پول دیگران سود ببرد. همچنین نفوذ شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات گسترده موجب شده بسیاری از جوانان با این مفهوم آشنا شوند و آن را راهی برای رسیدن به رؤیای معامله‌گری حرفه‌ای ببینند.

اما در کنار رشد جهانی، چالش‌های قانونی و ساختاری نیز در کشورهای مختلف پدیدار شده است. اتحادیه اروپا و برخی دولت‌ها با دیده تردید به این صنعت می‌نگرند و نگران حفاظت از سرمایه‌گذاران خرد در برابر ریسک‌های پنهان آن هستند. همان‌طور که گفته شد مقامات اروپایی نسبت به جنبه شبیه‌بازی این پلتفرم‌ها هشدار داده‌اند و حتی ممکن است به فکر وضع مقررات محدودکننده بیفتند. در آمریکا نیز هرچند پراپ فرم‌ها عمدتاً خارج از حیطه نظارت کمیسیون‌های مالی فعالیت می‌کنند، اما پرونده‌های تخلف بزرگ توجه قانون‌گذاران را جلب کرده و احتمال دارد در آینده قوانینی جهت شفافیت بیشتر و جلوگیری از تقلب در این حوزه تصویب شود.

به طور خلاصه، وضعیت جهانی پراپ تریدینگ یک شمشیر دولبه است: از سویی با استقبال گسترده کاربران و حتی کارگزاری‌های معتبر مواجه شده و به گفته برخی منابع در حال تغییر بازی در صنعت معامله‌گری آنلاین است، و از سوی دیگر تحت سایه تردید و نیاز به قانونمندشدن قرار گرفته است.

در ایران، نیز پدیده پراپ تریدینگ نسبتاً نوظهور بوده و وضعیت متفاوتی دارد. به گزارش خبرگزاری‌های ایرانی که اخبار این حوزه را پوشش می دهند، پراپ تریدینگ در ایران هنوز در حال شکل‌گیری است و به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی و تحریم‌ها، شرکت‌های ایرانی این حوزه با چالش‌های ویژه‌ای روبرو هستند. بسیاری از پراپ فرم‌های مطرح جهان به دلیل تحریم‌ها به طور مستقیم با کاربران ایرانی کار نمی‌کنند یا دست‌کم در ظاهر خدمات به ایران ارائه نمی‌دهند. در عمل البته برخی معامله‌گران ایرانی با دور زدن محدودیت‌ها مثلاً از طریق ثبت‌نام با هویت کشور ثالث یا استفاده از ارزهای دیجیتال برای پرداخت و دریافت از خدمات شرکت‌های خارجی بهره می‌برند، اما این کار ریسک مسدود شدن حساب یا عدم پرداخت را به همراه دارد. از همین رو، در یکی دو سال اخیر استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپایی در داخل کشور ایران پا گرفته‌اند که خدماتی مشابه پراپ تریدینگ ارائه دهند. این شرکت‌های ایرانی غالباً در مقیاس کوچک‌تر فعالیت می‌کنند و بعضاً با همکاری کارگزاری‌های فارکس یا صرافی‌های ارز دیجیتال شکل گرفته‌اند. به عنوان مثال، چند کارگزار آنلاین شروع به برگزاری چالش‌هایی برای مشتریان خود کرده‌اند تا در صورت موفقیت، به آنها حساب بزرگتری تخصیص دهند. یا همان‌طور که اشاره شد یک پلتفرم داخلی تخصصی برای تأمین سرمایه معامله‌گران کریپتوکارنسی راه‌اندازی شده که خود را اولین پراپ کریپتو ایران معرفی می‌کند. این تلاش‌ها نشان می‌دهد ایده پراپ تریدینگ با وجود همه دشواری‌ها برای جامعه معامله‌گران ایرانی جذاب بوده است.

با این حال، عدم نظارت رسمی در داخل کشور نیز چالش‌برانگیز است. از آنجا که فعالیت پراپ تریدینگ ماهیت دوگانه‌ای دارد که نه دقیقا کارگزاری است و نه صندوق سرمایه‌گذاری، در چارچوب قوانین فعلی بازار سرمایه ایران تعریف نشده است. بنابراین شرکت‌های داخلی پراپ عموماً بدون مجوز مشخصی در حال فعالیت‌اند و صرفاً در قالب قراردادهای خصوصی با مشتریان کار می‌کنند. این وضعیت ریسک‌هایی مشابه آنچه در دنیا دیدیم به همراه دارد؛ یعنی اگر یک شرکت ایرانی پاسخگوی تعهدات خود نباشد یا خدای‌ناکرده قصد سوءاستفاده داشته باشد، معامله‌گر متضرر احتمالاً به سختی بتواند از طریق قانونی احقاق حق کند. از طرف دیگر، تحریم‌ها روی انتقال پول هم اثر گذاشته است. پراپ فرم‌های خارجی اگر هم حاضر به همکاری با ایرانیان باشند، واریز و برداشت پول برای کاربران ایرانی اغلب باید از طریق ارزهای دیجیتال یا واسطه‌های پرداخت غیررسمی انجام شود. این خود مخاطراتی به همراه دارد؛ مثلاً نوسان قیمت تتر یا کارمزدهای شبکه و حتی امکان کلاهبرداری توسط واسطه‌های داخلی. در نتیجه، وضعیت پراپ تریدینگ در ایران به نسبت فضای جهانی محدودتر، پراسترس‌تر و غیرشفاف‌تر است. با این وجود، امیدواری‌هایی هم وجود دارد: اگر شرکت‌های معتبرتری در ایران شکل بگیرند یا همکاری‌های بین‌المللی از سر گرفته شود، ممکن است معامله‌گران ایرانی هم بتوانند با امنیت و آرامش بیشتری از این فرصت بهره ببرند.

اگر در حوزه پراپ تریدینگ تازه‌کار هستید توصیه‌های من به عنوان خبرنگار رمزارزها با تجربیات چندین ساله را جدی بگیرید

ورود به دنیای پراپ تریدینگ برای افراد تازه‌کار می‌تواند وسوسه‌انگیز باشد، چه چیزی هیجان‌انگیزتر از این که بدون سرمایه اولیه، سود معاملات بزرگ را به دست آورید؟ اما واقعیت این است که این حوزه میدان افراد باتجربه و حرفه‌ای است و مبتدیان احتمال موفقیت بسیار کمی دارند. در ادامه به چند توصیه و هشدار مهم اشاره می‌کنم که رعایت آنها برای هر تازه‌کاری ضروری است:

• بدون دانش و مهارت کافی وارد نشوید:

پراپ تریدینگ قلمروی آزمون مهارت‌هاست، نه راه میانبر یک‌شبه برای ثروتمند شدن. اگر قصد شرکت در چالش‌های پراپ را دارید حتماً باید دانش بالای تحلیلگری و تجربه عملی معامله‌گری داشته باشید؛ در غیر این صورت شانس چندانی برای پاس کردن آزمون نخواهید داشت. ابتدا روی آموزش و تمرین در حساب‌های دمو وقت بگذارید و بعد به سراغ آزمون‌های پراپ بروید.

• قوانین هر شرکت را دقیق مطالعه کنید:

پیش از پرداخت هرگونه وجه، تمامی شرایط و ضوابط پراپ فرم موردنظر را موشکافانه بخوانید. محدودیت‌های مربوط به حداکثر ضرر، تارگت سود، مدت زمان، ممنوعیت معاملات خبری، شرایط برداشت سود و… را درک کنید. خیلی از شکست‌ها به دلیل غفلت از یک بند قراردادی رخ می‌دهد.

به عنوان نمونه، ممکن است شرکتی عدم معامله در زمان خبر یا الزام به معامله در حداقل روزهای معین داشته باشد که ندانستن آن به قیمت رد صلاحیت شما تمام شود.

• اعتبار شرکت را بررسی کنید:

همان‌طور که در بخش‌های قبل اشاره شد، شرکت‌های متقلب و ضعیف در این حوزه کم نیستند. از انتخاب پراپ فرم‌های گمنام یا مشکوک خودداری کنید. سابقه شرکت، نظرات کاربران دیگر و میزان شفافیت وب‌سایت را بررسی نمایید. طبق توصیه کارشناسان، اولین و مهم‌ترین گام اطمینان از صداقت و شفافیت ارائه‌دهنده پراپ است. ترجیحاً سراغ شرکت‌هایی بروید که توسط یک بروکر معتبر پشتیبانی می‌شوند یا به نوعی وابستگی به نهادهای خوش‌نام مالی دارند. هرچند این هم تضمین ۱۰۰٪ نیست، ولی احتمال تقلب را کاهش می‌دهد.

• مدیریت سرمایه را جدی بگیرید:

پرداخت هزینه چالش‌ها را قسمتی از سرمایه‌گذاری خود بدانید. هرگز بیش از آنچه توان از دست دادنش را دارید، برای آزمون پراپ هزینه نکنید. یادتان باشد احتمال شکست در مرحله ارزیابی بالا است و ممکن است مجبور شوید چندین بار تلاش کنید. برخی تریدرهای موفق کنونی نقل می‌کنند که پس از چند بار عدم موفقیت توانسته‌اند آزمون را بگذرانند؛ بنابراین صبوری و آمادگی مالی لازم است. اگر با دو سه بار تلاش متوالی موفق نشدید، شاید بهتر باشد مکث کنید و در استراتژی خود تجدیدنظر نمایید تا بیهوده هزینه بیشتری نسوزانید.

• فریب تبلیغات رویایی را نخورید:

شرکت‌های پراپ در تبلیغات خود ارقام بزرگی را به عنوان سرمایه ارائه می‌کنند، مثلاً حساب ۵۰ هزار دلاری، ۱۰۰ هزار دلاری یا بالاتر. درست است که چنین مبالغی روی کاغذ در اختیار شما قرار می‌گیرد، اما یادتان باشد برداشت سود مرحله به مرحله و مشروط است. ابتدا باید ضوابط را رعایت کنید، سپس شاید مثلاً فقط ۱۰٪ یا ۲۰٪ سود بسازید تا به اولین واریز برسید. همچنین ممکن است سقف برداشت در اولین دوره وجود داشته باشد یا درصد زیادی از سود ابتدایی برای شرکت باشد. خلاصه اینکه وعده «معامله با پول کلان دیگران» نباید شما را از دیدن جزئیات واقعیت بازدارد. موفقیت در این حوزه مانند هر کسب‌وکار دیگری مستلزم تلاش، نظم و کمی شانس است؛ راه میانبر تضمینی وجود ندارد.

• به سلامت ذهنی خود توجه کنید:

معامله تحت فشار قواعد پراپ تریدینگ می‌تواند استرس‌زا باشد. ترس از شکست خوردن و از دست دادن هزینه پرداخت‌شده، ممکن است تصمیم‌های شما را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین اگر هنوز از نظر روانی خود را برای این سطح از فشار آماده نکرده‌اید، ابتدا روی تقویت روحیه معاملاتی خود کار کنید. گاهی توصیه می‌شود که معامله‌گران تازه‌کار مدتی در حساب شخصی کوچک یا حساب آزمایشی کسب تجربه کنند و پس از کسب چند ماه سودآوری مستمر، به فکر پراپ بیفتند. این کار احتمال موفقیت شما را بالاتر می‌برد و جلوی سرخوردگی زودرس را می‌گیرد.

در پایان، به عنوان یک خبرنگار ارزهای دیجیتال باید تاکید کنم که پراپ تریدینگ با همه جذابیتش، عرصه‌ای پرریسک و پرچالش است. داستان‌های موفقیت وسوسه‌کننده‌اند، اما نباید از خیل عظیم کسانی که ناکام می‌مانند غافل شد. اگر تازه‌کارید، این حوزه را همانند تیغ دولبه ببینید: با لبه فرصت می‌تواند رؤیای شما را محقق کند و با لبه ریسک ممکن است سرمایه و اعتمادبه‌نفس شما را زخمی کند. بنابراین هوشمندانه و محتاطانه قدم بردارید، از تجربه دیگران بیاموزید و همیشه سنجیده عمل کنید. تنها در این صورت است که می‌توانید از فرصت‌های پراپ تریدینگ بهره واقعی ببرید و در دام آسیب‌های آن گرفتار نشوید.

نویسنده: داود یوسفی