صندوق تضمین یا صندوق اهرم؟

قبل از هرچیزی ابتدا به معرفی و توضیحات انوع واحد های صندوق تضمین اصل سرمایه و اهرمی پرداخته و کارکرد این ۲ صندوق را تشریح کرده و باهم مقایسه می کنیم:

صندوق تضمین چیست؟

به طور کلی تا به امروز دو نوع صندوق تضمین وجود دارد.یک نوع با رکن ضامن و یک نوع ۲ واحدی.نوع رکن ضامن، شرکتی که مدیر صندوق است ضمانت اصل سرمایه سرمایه گذاران را تقبل می کند.اما نوع ۲ واحدی که از واحدهای عادی و ممتاز تشکیل شده است، ضمانت واحدهای عادی بر دوش واحدهای ممتاز است.به دلیل اینکه روش ضمانت دو واحدی جذاب تر و مرسوم تر است این نوع صندوق تضمین را در ادامه مقاله توضیح می دهیم.

برای پاسخ به سوال صندوق تضمین چیست، باید بدانید که صندوق تضمین اصل سرمایه از دو نوع واحد تشکیل شده است. واحد‌های عادی واحد‌هایی هستند که اصل سرمایه‌ی آن‌ها تضمین شده است و واحد‌های ممتاز واحد‌هایی هستند به صورت قابل معامله یا ETF در بازار سرمایه معامله می‌شوند. نکته بسیار مهم صندوق تضمین اصل سرمایه این است که این صندوق از نوع صندوقدهای مختلط می‌باشد و درصد سرمایه‌گذاری بین سهام و درامد ثابت آن ۳۰-۷۰ می‌باشد. به این معنی که صندوق تضمین اصل سرمایه در زمان‌هایی که مدیریت صندوق تشخیص می‌دهد می‌تواند تا ۷۰ درصد دارایی‌های صندوق را سهام و ۳۰ درصد مابقی را درآمد ثابت بخرد و در وقت‌هایی که مدیر صندوق تشخیص می‌دهد بازار روند نزولی دارد، می‌تواند دارایی‌های صندوق را تا ۷۰ درصد در ابزارهای درآمد ثابت (مانند صندوق ها، اوراق مشارکت، سپرده های بانکی) و ۳۰ درصد مابقی را سهام بخرد.

واحد‌های عادی صندوق تضمین اصل سرمایه

دارندگان واحد‌های عادی صندوق تضمین اصل سرمایه، همان افرادی هستند که قصد دارند اصل سرمایه خود را در مقابل روز‌های منفی بازار سرمایه حفظ کنند. واحد‌های عادی صندوق تضمین اصل سرمایه به صورت صدور و ابطال می‌باشد و افراد علاقه‌مند می‌توانند از طریق پرتال سرمایه‌گذاری در واحد‌های عادی سرمایه‌گذاری کنند. نکته بسیار مهم که باید سرمایه‌گذاران واحد‌های عادی صندوق تضمین اصل سرمایه بدانند این است که سرمایه‌گذاران در صورتی می‌توانند از این ویژگی این صندوق یعنی تضمین اصل سرمایه خود استفاده کنند که دوره نگهداری واحد‌های عادی آن‌ها حداقل ۹۰ روز باشد.البته نوع دیگری از صندوق های تضمین که با رکن ضامن هم هستند، دوره نگهداری ۳ماهه و ۳۶۵ روزه دارند که همین امر موجب کاهش استقبال از آن ها خواهد شد.

واحد‌های ممتاز صندوق تضمین اصل سرمایه

واحد‌های ممتاز صندوق تضمین اصل سرمایه واحد‌هایی هستند که به صورت قابل معامله یا ETF در بازار سرمایه معامله می‌شوند. نماد صندوق تضمین در بازار بورس “ضمان” است. این واحد‌ها اصل سرمایه واحد‌های عادی را تضمین می‌کنند. به عبارتی در صورت کاهش اصل سرمایه واحد‌های عادی، مابه التفاوت ارزش روز واحد‌های عادی با اصل سرمایه آن‌ها، از طریق سرمایه واحد‌های ممتاز جبران می‌شود. اما سؤال اصلی این است که چگونه واحد‌های ممتاز، اصل سرمایه واحد‌های عادی را تضمین می‌کنند؟!

نحوه تضمین اصل سرمایه واحدهای عادی

واحد‌های ممتاز در صورت رشد ارزش روز دارایی‌های صندوق تضمین اصل سرمایه، علاوه بر سود خود، از سود واحد‌های عادی کارمزد دریافت می‌کنند. کارمزد جبران اصل سرمایه برای واحد‌های ممتاز به صورت پلکانی محاسبه می‌شود. به این صورت که تا بازدهی ۲۰ درصد کارمزدی دریافت نمی‌شود. اما برای بازدهی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کارمزد ۱۰ درصد، برای بازدهی بین ۳۰ تا ۴۰ درصد، کارمزد ۲۰ درصد و بازدهی‌های بالای ۴۰ درصد مشمول ۳۰ درصد کارمزد از سود واحدی‌های عادی برای واحد‌های ممتاز خواهد شد.

واحد‌های ممتاز به دلیل دریافت این کارمزد، در صورتی که واحد عادی در صندوق تضمین اصل سرمایه، از اصل سرمایه آن‌ها کاسته شود، باید مابه التفاوت ارزش روز واحد عادی با اصل سرمایه آن‌ها را پرداخت کنند.

صندوق اهرمی چیست؟

صندوق های اهرمی از نوع صندوق های سهامی است با این تفاوت که از دو نوع واحد برای سرمایه گذاری ایجاد می شود. صندوق‌های اهرمی به افرادی که قصد دارند با پذیرش ریسک بیشتر وارد بازار سهام شوند این امکان را می دهد که با بهره گیری از بسیاری از مزایای صندوق های سرمایه گذاری اعم مدیریت حرفه ای پورتفوی و نقد شوندگی بالا، از ابزار اهرم نیز برخوردار شوند. صندوق های اهرمی دو نوع واحد برای سرمایه گذاری دارند که برای دو گروه از سرمایه گذاران با دو هدف و رویکرد متفاوت است. یک دسته واحد های عادی و یک دسته واحد های ممتاز است.

واحدهای عادی صندوق اهرمی

واحد های عادی مخصوص سرمایه گذارانی است که قصد پذیرش ریسک بالا ندارند و انتظار یک بازدهی محدود ولی مطمئن را دارند. بازدهی واحد های عادی صندوق اهرمی متفاوت میباشد ولی به صورت تقریبی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد معادل سالانه خواهد بود که بسته به میزان بازدهی سبد دارایی صندوق در این بازه متغیر خواهد بود. خرید این واحد ها به صورت صدور و ابطال انجام می شوند.

واحد‌های ممتاز صندوق اهرمی

واحد های ممتاز مناسب افراد جسور و ریسک پذیر است این واحد های ممتاز به صورت قابل معامله در بورس هستند و از طریق سامانه های آنلاین کارگزاری با جستجوی نماد مورد نظر  قابل داد و ستد هستند.اگر سوال شما این است که ریسک صندوق اهرمی چقدر است؟ باید بگوییم که بستگی به نوع واحدها دارد.برای واحدهای عادی تقریبا هیچ ریسکی وجود ندارد اما برای واحدهای ممتاز به دلیل اهرم در سرمایه گذاری، ریسک بیشتری نسبت به حالت عادی دارد.

نحوه کارکرد صندوق اهرمی

صندوق های اهرمی از نوع سهامی هستند یعنی مدیر صندوق محدودیتی در خرید سهام ندارد بنابراین ارزش دارایی های صندوق به فراخور تغییرات قیمت سهام می تواند دچار نوسانات نامحدودی شود ولی گروه سهامداران ممتاز متضمن تحقق حداقل بازدهی برای سهامداران عادی خواهند بود. بنابراین سهامداران عادی چندان نگرانی از تحقق بازدهی خود ندارند و به نوعی گویا در صندوق های با درآمد ثابت سرمایه گذاری کرده اند.

اما سهامداران ممتاز در ازای پذیرش چنین ریسک و تعهدی چنانچه بازدهی صندوق بیش از سقف بازدهی تعیین شده برای سهامداران عادی یعنی همان ۳۰ درصد باشد، علاوه بر سودی که به سرمایه خودشان تعلق می گیرد، مازاد سود سهامداران عادی را هم بدست خواهند آورد.پس بنابراین دارندگان واحدهای ممتاز متناسب با ریسکی که پذیرفته اند از سودی بیشتری نیز بهره مند خواهند شد.

اهرم چیست؟

اهرم در واقع مبلغی است که از واحدهای عادی گرفته شده و در سهام سرمایه گذاری می شود.درجه اهرم این صندوق نیز به همین صورت محاسبه می شود.

مثال: 

به طور مثال فرض کنید بازدهی صندوق اهرمی در یک سناریو، ۱۹۰ درصد باشد. در این حالت سهامداران عادی سقف بازدهی معین شده یعنی ۲۵ درصد بازدهی خواهند داشت ولی مازاد بازدهی کسب شده یعنی ۱۶۵ درصد از سود آنها به سهامداران ممتاز خواهد رسید. با توجه به اینکه سهامداران ممتاز از محل سرمایه خودشان نیز ۱۹۰ درصد بازدهی کسب کردند با بدست آوردن مازاد بازدهی سهامداران عادی، به صورت اهرمی کسب سود می کنند.

در سناریو دیگر چنانچه صندوق در طول سال ۱۵ درصد سود کند، سهامداران عادی کف سود تعیین شده یعنی ۲۰ درصد را دریافت خواهند کرد و فاصله کسری بازدهی یعنی ۵ درصد سود از محل سهامداران ممتاز جبران خواهد شد و در این حالت سهامداران ممتاز چیزی کمتر از سود کل صندوق یعنی ۱۵ درصد بدست خواهند آورد.

پس از شناخت کامل این ۲ ابزار مهم و کارآمد بازار سرمایه، سوال اصلی این است که این دو صندوق چه تفاوت هایی با هم دارند.

• نوع صندوق و نحوه سرمایه گذاری:

صندوق تضمین از نوع مختلط است که میتواند در هر لحظه به نسبت ۷۰-۳۰ درصد بین سهام و درآمد ثابت سرمایه گذاری کند. اما صندوق اهرمی از نوع سهامی است که باید حداقل ۷۰ درصد در سهام و حداکثر ۳۰ درصد اوراق درآمد ثابت باشد.

• واحدهای عادی:

در صندوق تضمین، واحد های عادی ، همان واحدهایی هستند که اصل سرمایه آنها تضمین می شود و این تضمین را واحد های ممتاز صندوق تضمین به واسطه دریافت کارمزد از رشد دارایی صندوق از واحدهای عادی دریافت می کنند . واحدهای عادی صندوق تضمین صرفا اصل سرمایه آنها به شرط ماندگاری ۳ ماهه تضمین می شود و در صورت رشد دارایی های صندوق، با کسر کارمزدها (کارمزدهایی که به واحدهای ممتاز می دهند) این واحد ها هم رشد می کنند و می توانند از رشد بازار ولی کمتر از واحد های ممتاز استفاده کنند.

در صندوق اهرمی، واحد های عادی، همان واحدهایی هستند که دارایی خود را به عنوان اعتبار به واحد های ممتاز می دهند تا آن واحد بتوانند به صورت اهرم در سهام سرمایه گذاری کنند. از طرفی واحد های عادی مثل یک صندوق درآمد ثابت است با این فرق که حداقل بازدهی ۲۰ درصد و حداکثر بازدهی آن ها ۳۰ درصد از طرف واحد های ممتاز تضمین می شود.

• واحدهای ممتاز:

در صندوق تضمین، واحد های ممتاز (ضمان) ، واحد هایی هستند که اصل سرمایه واحد های عادی را تضمین می کنند ولی به دلیل همین تضمین در صورت رشد بازار به صورت پله کارمزد از واحد های عادی دریافت می کنند. بنابراین در رشد های بازار می توانند بیشتر از بازدهی دارایی های صندوق، بازدهی کسب کنند.

در صندوق اهرمی، واحد های ممتاز دارایی های واحد های عادی را به عنوان اعتبار دریافت می کنند و می توانند به صورت اهرمی در بازار سهام سود کسب کنند. اما به دلیل دریافت این اعتبار، تضمین می کنند به واحد های عادی بین ۲۰ تا ۳۰ درصد سود بدهند.

• حداقل مبلغ سرمایه گذاری:

در واحد های عادی هر دو صندوق حداقل مبلغ سرمایه گذاری، یک واحد می باشد.

ولی در واحد های ممتاز صندوق اهرمی  اهرم) حداقل مبلغ سرمایه گذاری ۵۰۰ هزار تومان می باشد اما در واحد های ممتاز صندوق تضمین ( ضمان) حداقل ۱۰۰ هزار واحد با لات های ۱۰۰ هزار تایی می توان خریداری کرد.

حداقل مبلغ برای سرمایه گذاری در صندوق تضمین چقدر است؟حداقل ۱۰۰ هزار واحد با لات های ۱۰۰هزارتایی

صندوق تضمین مناسب چه کسانی است و مزایای صندوق تضمین چیست؟

برای اینکه بدانیم صندوق تضمین اصل سرمایه مناسب چه کسانی است باید هر دونوع واحد این صندوق هارا بررسی کنیم:

واحدهای عادی صندوق تضمین اصل سرمایه:

واحد های عادی صندوق تضمین اصل سرمایه مناسب کسانی است که از روند های نزولی و کاهش قیمت سهام در بازار سرمایه هراس داشته و خواهان سرمایه گذاری امن هستند. از طرفی هم این افراد خواهان سودی بیشتر از صندوق های درآمد ثابت و متناسب با رشد قیمت سهام هستند.

واحدهای ممتاز صندوق تضمین اصل سرمایه با نماد ضمان:

این نوع واحد ها که اصل سرمایه واحدهای عادی را تضمین کرده و در قبال این در روند های صعودی که صندوق سودی بالاتر از ۲۰% بسازد، کارمزد از سود واحدهای عادی دریافت می کنند مناسب افرادی است که خواهان کسب سود بالاتر از روند های بازار بوده و ریسک پذیری نسبتا بالایی هم دارند.

صندوق اهرم مناسب چه کسانی است و مزایای صندوق های اهرمی چیست؟

بر خلاف صندوق تضمین که هر دو نوع واحد ها از نوع صندوق های مختلط هستند، دسته واحد های عادی و ممتاز صندوق اهرمی متفاوت است. واحد های عادی صندوق اهرمی که از نوع صدور و ابطالی هستند از نوع صندوق های درآمد ثابت هستند که سود حداقل ۲۰% در سال خواهد داشت. پس این نوع واحدها همانند صندوق درآمد ثابت بوده و یک سود بدون ریسک و مشخص را نصیب سرمایه گذاران می کند.

واحد های ممتاز صندوق اهرمی

این نوع واحد ها که از نوع قابل معامله در بورس می باشند، به صورت اهرمی نوسان می کنند. به این صورت که پولی که از دارندگان واحد های عادی هم جمع شده در سهام سرمایه گذاری شده و این امر باعث می شود که ماهیت اهرمی محقق شود. پس به این صورت این نوع واحد ها ریسک بالایی داشته و مناسب افراد ریسک پذیری است که خواهان تحقق سودهای بالاتر از شاخص کل و بازار سرمایه همراه با پذیرش ریسک هستند.