به گزارش خبرگزاری تسنیم، تحولات سیاسی و امنیتی در سطح منطقه همواره نخستین پیامدهای خود را بر بازارهای مالی و سرمایه‌ای برجای می‌گذارند. در این میان، بازار سهام به‌عنوان بازاری حساس، منعکس‌کننده مستقیم نگرانی‌ها، ریسک‌ها و انتظارات منفی فعالان اقتصادی است. در روزهای اخیر و بعد از جنگ ۱۲ روزه نیز بازار سرمایه ایران با موجی از ریزش‌ها مواجه شد؛ وضعیتی که برخی کارشناسان آن را نه یک anomaly (ناهنجاری)، بلکه واکنشی طبیعی و قابل پیش‌بینی به فضای جنگی می‌دانند.
در همین رابطه، عظیم ثابت، دبیرکل سابق کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار گفت: بی شک زمانی که جنگ رخ می‌دهد اولین واکنش‌ها در بازار سرمایه نگرانی و ریزش بازار است و این امر در همه کشورهای دنیا واقعیت دارد؛ با این حال پیشنهاد می‌شود قواعدی تدوین شود برای اینکه روشن باشد چگونه باید بازار بازگشایی شود تا در زمان پس از جنگ و فروکش کردن بحران، کمترین ریسک‌ها متوجه سهامداران و فعالان بازار سرمایه شود.
«در چنین شرایطی، علاوه بر مدیریت بحران کوتاه‌مدت، ضرورت تدوین قواعدی روشن و نظام‌مند برای بازگشایی بازار پس از فروکش کردن تنش‌ها و بازگشت ثبات، بیش از پیش احساس می‌شود. چنین دستورالعمل‌هایی می‌تواند از بروز شوک‌های ثانویه جلوگیری کند و به اعتمادسازی مجدد در بازار کمک کند.»
نهادهای اقتصادی وارد عمل شدند؛ خط اعتباری بانک مرکزی برای بازگرداندن آرامش
ریزش‌های پی‌درپی شاخص بورس طی چهار روز متوالی، نگرانی‌ها را درباره سرایت بی‌ثباتی مالی به سایر بخش‌های اقتصادی افزایش داد. در این شرایط، نشست بعد از ظهر روز سه‌شنبه شورای عالی بورس برگزار شد و پس از آن، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، حجت صیدی، از تخصیص یک خط اعتباری از سوی بانک مرکزی خبر داد؛ تصمیمی که نشانه‌ای از هماهنگی میان نهادهای اقتصادی در واکنش به وضعیت بازار تلقی شد.
به زعم کارشناسان، «حمایت از بازار سرمایه باید برنامه‌ریزی‌شده، مستمر و هوشمندانه باشد. طی چهار روز گذشته مطابق با برنامه‌ای از پیش طراحی‌شده حرکت شده و شاهد افزایش تدریجی حجم معاملات بودیم.»
صیدی همچنین از ورود ابزارهای جدید مالی از هفته آینده برای ایجاد تعادل در بازار خبر داد و تصریح کرد: «بانک مرکزی در تدوین بسته حمایتی بازار سرمایه مشارکت فعال داشت و این همراهی، افق روشنی را برای بازگشت آرامش به بازار فراهم کرده است.»
صیدی در بخشی دیگر از اظهارات خود ابراز امیدواری کرد که «روز چهارشنبه بازار شرایط به مراتب بهتری نسبت به روزهای گذشته خواهد داشت» و گفت: «وزیر اقتصاد نیز به صورت مستقیم و روزانه در حال رصد تحولات بازار سرمایه است، و این سطح از توجه مدیریتی بیانگر جدیت دولت در حفظ ثبات بازارهای مالی است.»
تحلیل: آیا اقدامات حمایتی کافی است؟
اما پرسش کلیدی این است که آیا این اقدامات کوتاه‌مدت برای بازگرداندن ثبات کافی خواهد بود؟ تحلیل کارشناسان بازار سرمایه نشان می‌دهد که در شرایط بحرانی، صرفاً تخصیص منابع مالی یا وعده‌های حمایتی، بدون طراحی سازوکارهای عملیاتی، نمی‌تواند اعتماد ازدست‌رفته را بازگرداند.
از این رو، برنامه‌های حمایتی باید:
مبتنی بر ابزارهای ساختاری و مالی حرفه‌ای مانند بازارگردان‌ها، اوراق اختیار فروش تبعی و ETFهای دولتی باشند؛
دارای زمان‌بندی مشخص، شروط اجرای شفاف و ارتباط مستقیم با متغیرهای بنیادی بازار باشند؛
و از همه مهم‌تر، با یک روایت واحد از سوی سیاست‌گذار اقتصادی به بازار منتقل شوند تا انتظارات در مسیر مثبت همگرا شود.
ضرورت تدوین نقشه راه برای دوران پساجنگ
در کنار حمایت‌های مقطعی، یک خلأ مهم دیگر در سیاست‌گذاری بازار سرمایه، نبود یک نقشه راه جامع برای دوران پس از فروکش کردن بحران‌های سیاسی و نظامی است.
باید به این موضوع نیز اشاره شود که اخیر معاون اول رئیس جمهور بر ضرورت تدوین نقشه راه مدیریت اقتصاد در شرایط پسا جنگ تاکید کرده است.
از سوی دیگر بازار سهام پس از جنگ یا بحران نیازمند بازسازی اعتماد، بازنگری در ارزش‌گذاری‌ها و بازگشت سرمایه‌گذاران خرد است. این فرآیند نمی‌تواند به‌صورت خودجوش و صرفاً با افزایش شاخص‌ها تحقق یابد؛ بلکه نیازمند اعتمادسازی تدریجی، تدوین رویه‌های شفاف، آموزش سرمایه‌گذاران و ترمیم چهره بازار نزد عموم مردم است.
در نهایت، آنچه در روزهای پیش‌رو می‌تواند سرنوشت بازار سرمایه را رقم بزند، نه فقط تصمیمات شورای عالی بورس یا بسته بانک مرکزی، بلکه میزان هماهنگی، استمرار اقدامات حمایتی، و نحوه مدیریت روانی بازار توسط دولت است. تجربه ثابت کرده که بازار سرمایه اگرچه زودتر از دیگر بخش‌ها از بحران تأثیر می‌پذیرد، اما در صورت مدیریت حرفه‌ای، یکی از نخستین بخش‌هایی است که می‌تواند به بازسازی اقتصادی کمک کند.
انتهای پیام/
